HOA
NỞ VƯỜN XƯA
CHƠN
HIỀN
Một lần về kiếm nhà thằng bạn học cũ,
tôi có dịp trở lại thăm Xóm Rẫy. Gọi Xóm Rẫy vì suốt trên con đường nầy dân ở
đây hầu như sống bằng nghề trồng rau, hoa quả cung cấp cho một phần thành phố.
Xóm coi bộ vắng vẻ, thưa thớt vì nhà ai cũng có đất, nhà cách nhà bởi những
hàng rào kẽm gai, lưới B40 hoặc bằng tôn che rất dài, nhà ai cũng nhỏ vừa, đủ ở,
nằm lọt thỏm giữa vườn rau hay hoa trái. Con đường đất nhỏ khi xưa giờ đã thành
một con đường nhựa rộng, sạch sẽ. Những khu đất buồn, những gian nhà nhỏ cũ kỹ
nằm khiêm tốn trong những thửa đất trồng hoa màu giờ đã vươn vai thành những
ngôi biệt thự kín cổng cao tường, có nơi đã là những nhà hàng rộng thoáng mát, phục
vụ những món đặc sản… trong sân, xe máy, xe hơi ra vào tấp nập… Bây giờ dân
trong khu vực nầy không còn ai làm… rẫy nữa rồi. Cuộc sống đã rất khác xưa, cái
Xóm Rẫy nhỏ buồn có nhà thằng bạn tôi một thời tuổi nhỏ là nơi tôi rất thích đã
thành khu phố.
Tôi vẫn nhớ căn nhà mái tôn khiêm tốn nằm
trong một khu đất thật rộng, ba mẹ nó trồng đủ loại hoa màu: dưa leo, cà chua,
khổ qua, bầu, bí, các loại rau và có cả những vạt đất trồng hoa vạn thọ vàng,
hoa mào gà tím đỏ lẫn hoa hồng, hoa cúc rực rỡ sắc màu mỗi mùa Tết đến. Ở thành
phố nhưng khi vào nhà nó, tôi cứ ngỡ mình đang ở giữa làng quê. Những ngày ôn
bài chuẩn bị cho các kỳ thi Lục cá nguyệt hay dịp nghỉ hè, tôi vẫn thường xin
cha mẹ cho lên nhà nó để cùng học bài hay chơi như đi nghỉ… mát vậy. Tôi thích
nhất buổi sáng thức dậy sớm (một chuyện khó làm với tôi, dù cái đồng hồ reo inh
ỏi bên tai) bởi tiếng lũ gà trống ta
trong vườn nhà hắn gáy te tét, không sát bên tai vậy mà đánh thức tôi thật
nhanh. Hắn cũng vậy, phải thức dậy sớm để còn phụ xách nước tưới rau giùm cho
ba mẹ nữa … chẳng gì thì hắn cũng là thằng con trai lớn trong nhà, chứ thật ra
ba hắn đã dành làm mọi thứ rồi. (Nghĩ lại mới thấy rõ sự hy sinh vô bờ của cha mẹ,
nhìn hắn đến trường tươm tất áo trắng quần xanh sạch sẽ, đâu ai ngờ ba mẹ hắn vất
vả đến chai sạn tay chân trong mảnh đất rộng nầy với biết bao nhiêu mồ hôi,
công sức để đổi lấy sự no đủ cho gia đình). Chỉ có ở đây tôi mới được vươn vai
hít thở cái không khí trong lành, mát dịu nghe chừng như có hơi nước trong gió
sớm, dưới bầu trời xanh bao la lồng lộng... Đứng giữa một màu xanh mơn mởn của
rau và hoa lá, thỉnh thoảng nghe mấy anh gà trống vỗ cánh phành phạch rồi ngữa
cổ gáy vang ra oai, bên cạnh mấy chị mái tơ tròn “cục … cục” gọi con, tôi thích
thú lắm. Nhà tôi giữa phố,chỉ nhà là nhà ngột ngạt làm sao.
Vừa chạy xe, vừa miên man nghĩ ngợi, tôi
đã vụt qua cổng nhà thằng bạn mất mấy căn. Nhìn số nhà người ta tôi mới giật
mình quay lại. Đây rồi! Một bức tường dài những mười mấy mét, cánh cổng sắt sơn
màu rêu cũ quen quen. ”Cái thằng, hình như không muốn làm mới cuộc đời chút
nào”. Tôi nghĩ vậy và đẩy xe qua hai cánh cổng cũ mở sẵn, bây giờ hắn ở nhà
kinh doanh cây kiểng mà, gần Tết chắc khấm khá và bận rộn lắm đây. Mấy chú chó
hực hực nhảy ra đủ làm khách chồn chân đợi chủ, không dám xăng xái nhanh bước,
chứ không có vẻ gì hung dữ lắm.
- Kiếm gì vậy anh? Lan hay kiểng?
- Kiếm thằng Tiến chớ không lan huệ gì hết.
Thằng bạn tôi, chẳng khác một ông già, còm
ròm ốm nhách, cái đầu hói còn một ít tóc phơ phất bạc trắng. (mà sao nó giống hệt
ba nó mấy mươi năm trước, tôi không thể lầm được) hơi chựng lại khi nghe câu trả
lời của tôi. Nó đưa tay sửa lại cặp mắt kính, buông cây kéo tỉa cây xuống thành
chậu bonsai, phủi hai bàn tay rồi bước tới trong khi tôi loay hoay chống xe.
- Tui… là Tiến… đây. Nhưng… trời đất ơi!
Phải mầy hông? Thằng quỉ!
Tiến lao tới, hai bàn tay xương của nó đập
bồm bộp vào vai tôi rõ đau.
- Thằng quỉ, quá trời lâu, mấy chục năm
rồi, mầy biến đi đâu vậy?
- Thì đi làm ăn chứ lấy gì sống mậy?
- Mầy giống y ông già hồi xưa… với cái
dáng đi chấm phẩy của mầy nữa, tao nhìn ra liền.
Tiến cười hềnh hệch, cái miệng móm thiếu…
răng làm nó già quá đỗi:
- Còn mầy, cũng vẫn tròn tròn, ngâm
ngâm, cái mặt chữ điền, cặp lông mày như hai con sâu rọm, cái giọng nửa Bắc nửa
Nam, tao nhớ ra liền.
Hai thằng tôi không nói ra nhưng đều xúc
động như nhau. Tiến kéo tay tôi về phía chiếc bàn đá tròn bên góc sân.
- Ngồi đây đi, đợi tao lấy bình trà.
Tôi làm bộ, tằng hắng mấy tiếng:
- Rượu chứ trà gì mậy?
Tiến cười hiền trông thật tội nghiệp, tưởng
tôi nói thật, nó giả lã:
- Tao bị bao tử, không dám rượu, thuốc
gì hết mầy ơi.
Tôi cười ha hả:
- Nói giỡn phá mầy chớ tao cũng vậy, miễn
rượu, miễn thuốc, thỉnh thoảng vài lon bia đỡ ghiền chứ cũng bị tai biến hết một
lần, tim hở, bao tử loét, huyết áp cao…
- Ờ… già rồi, cái máy sáu chục năm rồi,
phải hỏng hóc chứ sao! Đứa nào cũng vậy.
Tôi ngồi nhìn căn nhà, đã được xây lại
nhưng chắc cũng lâu rồi vì có vẻ cũ kỹ, không phải lối kiến trúc mới bây giờ. Cái
sân đất rộng khi trước đã tráng xi măng, đầy đặc những chậu lan dendro, hồ điệp,
cattleya, moncara, đủ màu treo kín trên những giàn sắt. Rồi nào là dương xỉ
Pháp, cây thiết mộc lan, kim phát tài, huệ đỏ, mai vàng, mai chiếu thủy đủ loại,
trúc Quan âm… Ôi thôi đủ thứ… Những chậu đất, mớ móc kẽm, thuốc phun, nằm một
góc ngổn ngang, đằng kia lại là mấy bao than, cái cân đồng hồ… chắc để bán cho
khách trồng lan… Kế bên là chiếc Honda 81 màu rêu cũ (tôi nghĩ: “chắc để Hoa chạy
đỡ bị hỏi bằng lái”)
Bên góc phải sân, mấy cái lu sành lớn, vẫn
có một cái gáo dừa để múc nước, sát dẫy lu sành còn một cái giàn được hàn bằng
mấy tấm lưới sắt dành úp chén bát phơi nắng như xưa. Tôi phì cười: ”Cái thằng…”.
Tiến trở ra, một tay cầm bình trà, một
tay kẹp hai cái tách, vừa đi vừa nói:
- Bà xã tao đi chợ, chưa nấu nước gì hết
trơn. Mấy bữa nay cũng lu bu đi giao hàng cho người ta nữa… Gần Tết rồi mệt
quá, may mà tao chỉ bán sỉ.
- Uống nước lọc cũng được mà.
- Không, tao pha trà rồi, có cái ấm siêu
tốc, nấu nước sôi lẹ lắm.
Chúng tôi ngồi với nhau ôn lại bao nhiêu
chuyện thời xa xưa, thuở còn mài đủng quần trên ghế nhà trường, nhắc chuyện những
ngày tôi được lên đây ôn bài, nhắc ba mẹ Tiến… Mọi người đều đã đi xa, ba mẹ
tôi cũng thế. Hỏi thăm nhau mới biết, Tiến chưa gã cưới đứa nào. Con gái lớn của
nó mới tốt nghiệp bác sĩ Nha khoa, thằng sau mới năm thứ hai Kiến trúc, cả hai
đứa con đều còn ở SaiGon. Hai vợ chồng nó ở đây một mình buôn bán lan và cây kiểng.
Tôi nói:
- Mà sao mầy ốm quá vậy? Làm một mình hả?
Có bị bệnh gì nữa không vậy? Phải có người phụ chớ! Ừ, mà mầy có hay lên mạng
không, bạn bè mình đi tứ tán nhưng nhờ internet thường xuyên liên lạc cũng vui
lắm, mầy cho tao cái địa chỉ email của mầy đi.
Tiến cầm chung trà hớp một ngụm rồi cười
hiền, vừa đưa tay gãi đầu vừa nói:
- Cha, bữa nay uống trà gặp bạn thấy
ngon quá. Ờ thì cái bao tử tao nó có tì rồi, làm sao mập. Mà bà xã tao còn tệ
hơn tao nữa, bả không biết chạy xe Honda, mắt yếu, cái chân bị giãn tĩnh mạch, rồi
khớp nữa, đi đâu cũng phải có người chở. Có hai thằng cháu phụ việc, lái xe bỏ
hàng đó chớ, nó chở “bả” đi, tao ở nhà vừa tưới tắm, vừa ngó hàng đây… Ngồi
chơi chút đi, đợi “bả” về, tao dẫn mầy vô nhà với ra đàng sau chơi, coi cái vựa
kiểng của tao. Còn internet hả? nói thiệt tao không có rành, nên không xài…Còn
cái di động chỉ biết nghe và gọi. Tại
buôn bán nên cần chớ không thì…
Rồi Tiến cười móm mém như biện minh cho
cái sự quá lạc hậu của mình. Tôi thì cụt hứng vì tính rút cái di động để lưu số
và địa chỉ email của hắn, tôi buột miệng: ”Mầy nói thiệt hả? Thằng khỉ?”
Vừa khi ấy, vợ Tiến về đến. Thoạt nhìn,
tôi cũng hơi giật mình, trông bà xã Tiến khác xa vợ tôi quá. Thật cũng ra dáng
một … bà già. Tôi không ngờ đây là Hoa bạn học với vợ tôi ngày nào cùng chung
trường , chung lớp. Hoa đứng ngây người, nheo nheo đôi mắt nhìn tôi trân trối,
khi nghe Tiến bảo: “Anh Quế, chồng của Hạnh bạn má nó đó!” Lúc đó, Hoa reo lên:
”Trời đất, mắt em tệ quá nhìn không ra, lâu dữ ha!.. Ủa? Còn Hạnh đâu, anh hông
dẫn nó theo hả? Anh nhìn cũng không khác mấy, có vẻ còn phát tướng nữa đó nghe.
Hạnh thì sao hả anh Quế? Mấy đứa nhỏ có chồng rồi anh được mấy cháu ngoại?
Đúng là Hoa, vẫn liến thoắng như hồi nào
có điều sao mà nhìn lam lũ quá!
Hoa niềm nở rủ tôi ở lại ăn cơm, rồi
quay sang nói với chồng:
- Ba dẫn anh Quế vô nhà đi, để thằng Thọ,
thằng Tứ coi hàng, em đi nấu cơm sớm.
Tiến dẫn tôi vào nhà bằng gian bên hông.
Cửa phòng khách vẫn đóng kín. Tiến mở cửa sổ, kéo tấm rèm che nắng:
- Ngồi đi Quế.
- Để tao đốt nhang cho ông bà già.
- Ừ. Tiến có vẻ xúc động, bước đến bên tủ
thờ lấy hương thắp cho tôi, vừa bật quẹt vừa nói:
- Nghĩ lẹ thiệt, mới đó mà mấy chục năm.
Tôi đảo mắt nhìn gian phòng khách, lối bố
trí vẫn như xưa, vẫn cái Trang thờ Phật trên cao, dưới là tủ thờ ông bà. Giờ
thêm ba mẹ Tiến. Bộ lư và chân đèn to đùng bằng đồng bề thế đã được chùi sáng
bóng cắm hai cây nến đỏ thật trang nghiêm. Trên bàn thờ đã có dưa hấu, bánh
chưng lẫn bánh tét. Hai cái độc bình chưng vạn thọ và hoa cúc vàng sáng bừng ấm
áp. Bộ bàn ghế bằng gỗ thời ba mẹ Tiến, có lẽ được đánh “vẹc ni”lại chứ không
phun pu như kiểu bây giờ, được lau chùi lên nước. Hai chiếc tủ chưng ly chén kiểu
cũng y như vậy. Cái quạt máy bằng sắt thời trước 1975 được sơn lại vẫn sạch mới.
Bên góc nhà, cái “đi văng” vẫn chễm chệ. Nhớ ngày trước, trưa trưa có lúc hai đứa
tôi vẫn ngồi dựa tường ôn bài trên đấy… Hình như đồ đạc trong nhà Tiến không có
gì đổi mới nhiều trừ cái ti vi và đầu máy…
- Cha…Nhìn bàn thờ thấy Tết quá ha!
Tiến như đọc thấy suy nghĩ của tôi, hắn
cười nói: ”Vợ tao nó vậy đó, bàn thờ lúc nào cũng phải sạch sẽ, bông hoa, bánh
trái, làm như sợ ông bà già đói. Còn đồ đạc trong nhà xài mấy chục năm, không
hư hao gì tao cứ thích giữ không thích thay đổi, ba cái đồ điện tao phải xài
máy biến điện, toàn 110 mà điện bây giờ 220. Tao thấy nó như bạn, thêm nữa
thương ông bà già chắt chiu mới sắm được nên… ”
Tôi hiểu điều Tiến nói, hắn là thằng sống
rất thủy chung mà.
- Ừ… Tao thấy mấy món cũ nầy vẫn còn tốt
quá chứ, đồ cổ có giá lắm nha mậy!
Tôi pha trò cho vui, Tiến cũng cười: “Ừ…
Nhưng có giá mấy tao cũng không bán”.
Bỗng …”bíng! bòong! bíng! boong!”. Tiếng
chuông ấm áp, quen thuộc bao nhiêu năm bất chợt vang lên báo hiệu 12 giờ trưa,
tôi nhìn cái đồng hồ hiệu ODO treo trên tường có thằng người bên trong đang gõ
chuông báo giờ.
- Ai cha, tao khoái cái đồng hồ nầy lắm
nghe.
- Tao đem chùi dầu lại, vẫn xài ngon, mà
mấy tiệm đồng hồ gạ tao bán hoài đó chứ. Sao tao không thích đồ điện tử mầy ơi!
- Tao thì phải xài đồ mới thôi. Có gia
đình ra riêng nên phải sắm, chứ không lẽ rinh của ông bà già?
- Ừ. Còn tao thì sống ở căn nhà nầy mấy
chục năm rồi. Đất nầy nếu cắt ra bán tao dư sức cất mấy cái nhà nhưng tao không
muốn… Thôi…cứ để mấy đứa nhỏ lớn nữa rồi tính..
- Cuộc sống bây giờ nhiều thứ thay đổi
cũng hay chứ. Mầy… hoài cổ quá sao tụi nhỏ nó chịu nỗi.
Tiến cười cười: ”Chưa nghe tụi nó ý kiến
ý cò gì, mà bà xã tao cũng vậy. Kệ!”
Rồi như phân bua, Tiến nói tiếp: ”Không
biết mầy sao, chứ bây giờ già rồi, tao hay lên Chùa, chỗ gửi ba má tao trên đó
làm công quả. Tao cũng hay nghe thuyết pháp, thấy cuộc đời nầy nó vô thường
quá, thôi cứ sống bình thường, chơn chất, kiếm miếng ăn, lo cho con cái nên người,
nhà mình vậy là có phước hơn khối người, tao chẳng suy nghĩ, tính toán gì hơn… Trời
cho tới đâu biết tới đó.”
Tôi ngạc nhiên khi nghe thằng bạn phát
biểu, nó hiền thì hiền thật nhưng hồi trẻ chưa bao giờ nghe nó nói đến Trời, Phật,
chùa chiền dù ba mẹ nó là Phật tử.
- Thôi, mời hai ông ra ăn cơm nè.
Tiếng Hoa gọi chúng tôi bên ngoài. Bữa
cơm giản dị với thịt kho Tàu, bông bí xào và canh măng nhưng thật ngon. Tôi lại
chợt nhớ mâm cơm của những ngày xưa ở nhà Tiến với đầy đủ rau củ tươi ngon. Mẹ
Tiến chế biến rất tài tình với những thứ có sẵn trong vườn nhà. Tôi ăn gì cũng
thấy khoái khẩu.
Vừa ăn, Tiến vừa chỉ tôi nhìn ra khoảnh
đất dài sâu đằng sau nhà bếp và phòng ăn. Tiến nói đúng thật, miếng đất dài rộng
có thể cất được bốn căn nhà, Tiến đang để đầy các loại cây kiểng, lan và những
chậu trồng cây đủ kiểu lớn nhỏ. Chăm sóc mớ cây nầy đúng là … lên cân sao nỗi,
tôi nhìn mà ngán ngẫm cái việc làm vườn. Tiến nói: “Kẹt bây giờ tao làm cái nghề
nầy mệt quá ,với lại sợ nó đào bới, chứ sao tao thích nuôi mấy bầy gà thả trong
vườn, trưa trưa nghe gà trống ta nó gáy thích làm sao! Tao vẫn thương cái tiếng
gáy ban trưa của nó lắm”
Hoa cũng nói: “Ừ. Ba nói đúng đó, em
cũng thích nghe gà gáy ban trưa, anh Quế thấy mấy cái lu với cái gáo dừa của em
không? Em thích xài vậy đó”
Tôi phì cười: “Thấy rồi, y như hồi xưa,
nể hai người thiệt, xứng đào xứng kép quá“
Hoa cười nhìn chồng bằng đôi mắt hiền
trìu mến. Tôi như thấy lại hình ảnh ba mẹ Tiến thuở nào. Hai người bạn của tôi
sao như “một cặp vợ chồng bảy mươi”, già mà chan chứa yêu thương. Tự dưng tôi
thấy thương và mừng cho bọn họ. Sống một cuộc đời bình an, không bon chen, tha
thiết gì với mọi thứ đang hối hả hiện giờ cũng hay đấy chứ? Đỡ căng thẳng, đỡ
nghĩ suy, đỡ phải… ”stress”… Với họ, nhịp sống vẫn bình thản như một dòng sông
quê hiền hòa, lặng lờ trôi giữa hai bờ rợp mát bóng cây với khói bếp dịu dàng ấm
áp từ những mái tranh dung dị. Một dòng sông bình yên giữa phố phường ồn ào,
náo nhiệt. Giữa những gì người ta gọi là hiện đại, là nhịp sống số, bạn tôi vẫn
là những ”người của muôn năm cũ” thật bình yên!
C.H
No comments:
Post a Comment