Thư viết từ đường Heatherglen
Phạm Ngũ Yên
Tặng
Võ Như Lăng, Hồ Danh Lịch
Một ngày quẩn quanh
tiếng gió chạm trên đường, khi đêm chưa kịp về thắp sáng những ngọn điện. Những
vì sao chờ đợi nhấp nháy một niềm tin. Thành phố nơi tôi sống đang chộn rộn
những tin tức sôi động của chiến tranh, của giá lên xuống xăng dầu. Tôi đi qua
những nhịp cầu vòng vo dẫn về điện Capitol. Qua những thung lũng ngút ngàn một
màu xanh để chỉ tìm một quán cà phê có chỗ ngồi thoải mái. Thời gian lầm lũi
bên ngoài.
Mùa xuân chói chan những
góc phố nắng. Hơi nước bốc lên ràn rụa như hơi thở trên môi người đàn bà. Sự
buồn bã bắt đầu từ một bài thơ cũ. Như một vết thương cũ trong lòng. Dưới đáy
ly cà phê đã không còn hơi nóng, hình như đã nghe ngấm ngầm sự tan vỡ.
Người đàn bà vừa hời hợt
quay lưng. Trong khi tôi mệt lã nhìn đời sống cuốn trôi đi những hi vọng. Mới
ngày nào nàng còn vui vẻ đi bên cạnh tôi, giờ đã nguội lạnh những tia lửa cháy
trong lòng. Rồi lá sẽ vàng dưới thăm thẳm trời xanh. Nàng sẽ khác xưa như mọi
tình yêu nào cũng vậy.
Sinh nhật vừa qua con gái
tôi mua cho tôi một chiếc cà vạt sặc sỡ để mang trong những dịp lễ lạc. Nó chọn
màu đỏ xen lẫn với màu tím than. Mới đầu tôi tỏ ý không thích, nhưng dần dà tôi
thấy coi cũng được. Màu tím nhắc tôi một tình yêu phai lạt bên kia đời. Nơi có
một người đàn bà vừa ngậm ngùi một son sắc. Vài lần tôi mang nó đi dự đám cưới.
Vài lần đi hội họp trong cộng đồng. Thành phố Austin nóng cháy da trong mùa hè.
Nhưng mùa xuân lúc này đang tràn đầy giông bão. Màu sắc của chiếc cà vạt trên
cổ tôi giống như ngọn lửa đơn điệu bất chợt cháy trong tim người đàn ông già.
Bao nhiêu năm tháng chồng chất theo nhau trong đó nỗi buồn vùi chôn một non
trẻ.
2.
Quê ngoại tôi ở bên kia
cầu Cỏ May, có tên là Vũng Vằng, cách Vũng Tàu 25 cây số. Ðó là một làng xã hẻo
lánh và quê mùa. Ngày đó Vũng Vằng là một xả nhỏ thuộc quận Long Ðiền. Sau nầy
thời đệ nhứt Cộng Hòa Long Ðiền sát nhập cùng với Bà Rịa để trở thành tỉnh
Phước Tuy. Tất cả đất đai thuộc phạm vi Long Ðiền- Bà Rịa khởi đầu do quân lính
của vua Gia Long khai phá trong thời gian Nam Tiến.
Vũng Vằng là một vùng
đất nằm giữa biển và sông, đặt biệt có các ruộng muối vuông vứt như mặt bàn cờ.
Mùa hè muối phản chiếu mặt trời lấp lánh giống như những chiếc gương vĩ đại.
Cuối tháng năm, khi bắt đầu có những cơn gió mùa thổi về và sắp có những cơn
mưa dầm, người ta cào muối lại thành đống và đậy đệm cẩn thận, sau đó chuyển
vào vựa, trước khi bỏ vào các bao đệm, đem bán trên Sài gòn.
Thời thơ ấu của tôi đơn
điệu trôi qua những ruộng muối như vậy. Bên những cánh cò trắng ẻo lả bay lượn
trên những ruộng lúa mơ màng. Tôi chưa kịp đến trường vì còn nhỏ. Ðất đai không
sinh lợi nhiều ngoài những tôm cá hạn chế được đánh bắt từ bến sông và chờ đợi
một mùa muối tràn trề. Dân làng không đông, chỉ có vài chục nóc nhà mọc ven mé sông
quây quần chung quanh một bến ghe nhỏ. Trời thương dân làng nên đời sống kinh
tế quanh năm đủ ăn, không bị mất mùa. Vì là mãnh đất nằm giữa biển và sông nên
nước ở đây không mặn không ngọt, mà lờ lợ. Ðó là nước dùng để xài và giặt giũ.
Nước uống thì lấy lên từ một cái giếng duy nhất trong làng. Nước ngọt trào ra
quanh năm từ lòng giếng bên dưới như một phép lạ. Truyền thuyết kể rằng khi Vua
Gia Long khai khẩn đến vùng đất nầy, không tìm thấy nước ngọt để dùng, Ngài đưa
quan binh đến giữa làng, cúng tế và sau khi cầu nguyện, Ngài chỉ vào một nơi và
bắt binh sĩ đào giếng
Mọi người không ai hi
vọng sẽ tìm thấy mạch nước vì đất chung quanh nơi đó có pha trộn đá vôi. Nhưng
khi đào sâu chừng vài sải tay, nước ngọt từ trong lòng đất tuôn ra. Kể từ đó,
dân chúng gọi là giếng Gia Long. Càng ngày, giếng được xây thêm bằng đá chung
quanh để ngăn mưa lũ. Việc lấy nước từ dưới lên chỉ dành cho đàn ông trai
tráng. Ðàn bà con gái không được được lấy.
Cuối những năm 40, người
Nhật còn cai trị và chiếm đóng miền Nam. Trong ký ức của tôi còn nhớ những
người lính mặc đổ kaki vàng mang kiếm đi lại trong vùng. Họ đồn trú trong một
trại lính bên kia sông. Buổi sáng mẹ tôi ra giặt giũ ngoài bờ sông, gần nhà.
Tôi xẩn bẩn bên cạnh bà trong khi nhìn những người lính lố nhố bên kia bờ. Dáng
điệu của họ làm tôi sợ hãi.
Có những chuyện không
đầu không đuôi trong giấc ngủ và sáng ra tôi buồn. Những tiếng chim sầu muộn
rớt bên cánh đồng và con nước lên xuống từng ngày.
Tôi còn phải kể ra đây
những cánh diều bay trên tuổi thơ của tôi. Ðối với tôi, chúng là những hình ảnh
rất thơ mộng và chất đầy mơ ước. Những cánh diều ngẩn ngơ bay trên bầu trời
xanh mà sợi dây lúc nào cũng ngắn.
Khi lớn khôn, tôi không
còn có cơ hội để tự mình chạy theo những
cánh diều. Tôi cũng không còn thì giờ để làm thủ công một con diều như ngày xưa
như ông ngoại tôi đã làm cho tôi. Ðồng ruộng đã dần dà mất đi thay vào đó những
đường phố, nhà cửa. Khung trời cũng hẹp theo cùng với đất đai.
Bà ngoại tôi mở một quán
nhỏ bên bờ sông. Quán không có gì nhiều ngoài một vài món đồ dùng cho việc bếp
núc. Vài chai nước mấm. Vài chai dấm. Vài hủ chao. Vài hủ đường tán màu vàng
sậm còn dính những sợi mía. Một thùng dầu hôi mang hiệu con gà trống. Bên vách
lá ngã màu thời gian, bà treo vài con khô mực, khô đuối, khô sặc dành cho dân
nhậu. Và quan trọng nhất, là những bình rượu đế luôn được châm đầy mỗi tuần.
Bà ngoại thức dậy từ
khuya để chuẫn bị cà phê cho khách. Ðó là những nông dân phải ra đồng sớm.
Những người chủ ghe chuẫn bị cho một chuyển đi. Những bạn hàng cũng ghé lại
quán của ngoại tôi để nói dăm ba câu chuyện trước khi đón xe ra chợ Bà Rịa. Tôi
ngủ phía sau vách ngăn phía sau quán. Giấc ngũ bị ngắt quãng nhiều lần, theo
những câu chuyện khi lớn khi nhỏ, giống như âm điệu một lời ru.
Nhiều đêm, tôi cố gắng
thức thật khuya để theo dõi một vài hoạt cảnh huyên náo ngoài bến sông, khi ghe
thuyền cập bến. Những người đàn ông da đen nhẻm vì nắng gió sông hồ, áo phanh
ngực và lúc nào cũng đi chân không, vào ngồi đầy những băng ghế trước quán.
Những xâu cá, những con cua được họ mang từ dưới ghe lên và nhờ ngoại tôi nướng
dùm. Mùi thơm bay lên ngào ngạt cả một góc quán làm tôi thèm thuồng. Họ nói đủ
thứ chuyện mưa nắng, chuyện mùa màng. Chuyện những cảnh đời ngang trái rút ra
từ những tuồng hát đương thời. Lâu lâu có người dể tính xoa đầu tôi và dúi vào
tay tôi một một miếng khô nóng hổi. Tôi bỏ nhanh vào miệng để thưởng thức mùi
vị đặt biệt của thức ăn, trước khi bà ngoại rầy tôi: “Con nít con nôi không
được xẩn bẩn bên bàn rượu của người lớn...”
Tôi không biết tại sao
có những điều thuộc về người lớn mà con nít không được tham dự vào. Bốn năm
tuổi tôi chưa đi học để hiểu rõ những tác hại của rượu chè, nhậu nhẹt. Tôi chỉ
cảm thấy thú vị khi được chứng kiến những sinh động của người lớn. Tôi muốn
được thức khuya như họ và ăn những món ăn ngon lạ lùng được lấy ra từ lò than
nóng. Tôi muốn được vui như họ và buồn như họ.
Nhưng tôi không thể thu
về những điều đơn giản như vậy vì vòng tay còn non yếu quá. Nhiều chục năm sau,
tôi có cơ hội để nắm bắt những giá trị thơ ấu trong tay thì tôi đã mất đi niềm
háo hức. Những ly rượu và những món đồ nhắm đưa cay từ một quán gió bên đường,
chỉ có cảm giác sảng khoái trong vài phút giây, chớ không làm đậm đà dài lâu hạnh
phúc đầu đời.
Một hôm, không biết ông
ngoại tôi đem về từ đâu một chiếc máy hát quay bằng dây thiều. Thời đó chưa
thịnh hành những chiếc rađio, những băng cassette. Cho nên chiếc máy hát nhỏ
như vậy đã làm xôn xao mọi người và quy tụ biết bao thanh niên và thiếu nữ trong
làng đến ngồi quán của ngoại tôi.
Ðêm tối mênh mông những
cánh gió bên ngoài sông. Tiếng nước chạm vào khoang thuyền đang ngủ yên như
tiếng nhịp của sên phách. Tôi bị cuốn hút vào những điều lạ lùng từ chiếc máy
hát có hình dáng một chiếc hộp vuông màu đen kia, có một tay quay bên hông. Và những
đĩa hát bằng mi ca có nhiều vòng trên mặt. Lúc đó tôi nghe người lớn nói về những
đĩa hát có tên là Asia đang thịnh hành tại Sài Gòn. Những tài danh thời đó là
Thành Công, Bạch Huệ. Sau nầy là Út Trà ôn, Út Bạch Lan, Thành Ðược...
Ðĩa hát mà ông ngoại tôi
có được có hai bài vọng cổ có tựa là “Tình Mẫu Tử” và “Mổ Tim Tĩ Cang”, hình
như do nghệ sĩ Thành Công và Bạch Huệ trình bày. Tôi còn nhớ câu đầu trong
“Tình Mẫu Tử” như thế nầy:
“Con ơi tháng chạp tới
đây là ngày mà tên con sẽ ghi vào cuốn sổ nhân duyên, trên cung đàn bấm phím tơ
loan hòa bản cầm sắc cho duyên con trẻ được bền duyên giai ngẫu...” Lời ca ướt
rượt của Bạch Huệ làm thổn thức những người phụ nữ có mặt. Như tiếng một đời
mưa trên một bến sông buồn. Nội dung viết về tâm tình của người mẹ sắp sửa chia
tay với con gái mai này về nhà chồng. Bao nhiêu trìu mến và kỳ vọng gởi đến đứa
con thân yêu mà bất cứ một bà mẹ Việt Nam nào cũng đều trải qua.
Ðôi lúc những vòng trên
đĩa hát bị trầy, tiếng ca bị cà lăm làm mọi người buồn cười. Lúc đó ông ngoại
tôi lấy tay nâng cái đầu kim lên để cho đĩa xoay qua một vài vòng và đặt xuống
lại, tiếng ca tiếp tục như cũ. Ðôi khi đang hát nửa chừng, âm thanh bị chùng
xuống, hụt hơi, ông ngoại tôi lại dùng tay lên dây thiều bằng cái tay quay bên
hông máy.
Trong trí óc thơ dại của
tôi ngày đó, tôi không biết làm sao mà hai ba người có thể nằm gọn trong một
chiếc thùng nhỏ xíu như vậy để cất lên tiếng hát làm rung động lòng người. Tôi
đi vòng vòng chung quanh máy để xem coi có một cánh cửa bí mật nào hay không.
Tôi cũng xin với ông ngoại cho tôi được “quay dây thiều” mỗi khi tiếng ca bị
nhão. Lúc đầu ông ngoại tôi không cho, nhưng sau đó chìu theo ý muốn của tôi và
dạy tôi quay. Nhưng khả năng của tôi chỉ có thể quay được vài tua là hết sức,
rồi bỏ cuộc.
Khi tôi hoàn thành được
cái công việc đơn giản đó, là quay được nhiều vòng cho dây thiều căng lại, là
đến lúc tôi không còn sống tại Vũng Vằng. Ba má tôi chuyển về Vũng Tàu để làm
ăn và cho chúng tôi có cơ hội đến trường.
Tôi luyến tiếc cái quán
nhỏ của bà ngoại tôi. Những đêm về sáng choàng thức vì nghe có tiếng người vào
mua đồ trong quán. Những đêm mưa tiếng mưa bay trên mái nhà lợp bằng lá dừa
nước. Những mái chèo buông rơi lọt thõm xuống mặt sông váng vất phù sa cùng lá
bần tươi trôi dập dềnh.
Tôi cũng nhớ ruộng muối
quanh năm lấp lánh màu bạc vì phản chiếu ánh sáng mặt trời. Nhớ những vai áo bà
ba đen lâu ngày trở thành màu bùn của những người thợ cào muối. Nhớ chiếc giếng
Gia Long mà nhiều đêm đã chứng kiến những lời tỏ tình đằm thắm của các thanh
niên lấy nước với các cô gái chung làng. Tiếng gầu rơi xuống lòng giếng lạnh
tăm như tiếng trái tim rớt ngang trên một bài vọng cổ.
Cái tình quê như vậy
hình như không còn đi theo tôi suốt những ngày khôn lớn. Nó không có mặt hay bị
chìm khuất trong cái hỗn độn của đời sống đương thời và cái u ám của chiến
tranh. Tôi đi vào đời không còn nghe những âm thanh êm đềm nơi quê ngoại. Không
còn thấy trên đầu những cánh diều ngơ ngẩn để trì kéo sợi dây mơ ước như trì
kéo hạnh phúc tươi non.
Người ta nói sự thổn
thức về một quê hương chỉ có thể hiện hữu và lên tiếng một khi trái tim ướp đầy
hương vị của quá khứ. Như một sợi dây đàn chỉ có thể bật lên một âm điệu khi
căng thẳng, tình yêu quê cũng vậy. Chỉ có thể rung động và ngào ngạt những cảm
xúc, khi con người chạm đến một khổ đau.
3.
Lâu quá rồi, tôi không
còn cơ hội để nhắc lại cho con gái tôi một âm vọng đã từng rung lên từ một sợi
dây đàn. Tuổi con tôi, bây giờ chắc cũng không đủ trình độ để nghe được những
điều như vậy, đàng sau cái trí nhớ già nua của ba nó.
Năm nay nó 20 tuổi. Nó
vừa qua hết Trung Học và đang vào học trường ACC gần nhà. Nó vừa đi học vừa đi
làm và cách đây một tháng nó vừa thay đổi việc làm lần thứ ba. Mùa xuân nó
phóng xe chạy trên đường cùng với tiếng gió rít bên ngoài kính xe. Nó không có một
quá khứ tròn trịa để quay về với bước đi đầu tiên. Khi chập chững vào đời. Mọi
thứ đều có sẳn với tiện nghi của Mỹ Quốc.
Những vì sao rưng rưng
một đêm nào khi tôi chạy từ San Antonio về. Khung trời lạc lõng trên đầu nhắc
tôi một quá khứ vỡ òa. Nơi có tiếng mưa rơi ào ạt trên mái nhà ngoại tôi. Nơi
có dòng sông đen ngòm ở một khúc quành vì phù sa tụ lại. Tôi không biết con
sóng vô tư có còn mãi đập vào hông thuyền như ngày tôi còn nhỏ?
Khi tôi vào lính, làng
cũ đã đổi tên. Tôi không một lần ghé về thăm. Tâm hồn tôi chỉ còn lại một màu
xanh ngỡ ngàng của biển. Mọi thứ tuột khỏi trí nhớ tôi ít nhiều.
Sau năm 75, nghĩa là sau
một cuộc đổi đời, làng cũ của tôi nghe nói trở thành một hợp tác xã làm muối.
Những trái tim đôn hậu đã bị muối làm cho rĩ sét và bến sông nghe nói ghe
thuyền không được đậu lại vì “nhà nước” sợ dân làng tổ chức vượt biên.
Không phải mọi dòng sông
đều có riêng một tiếng nói. Dòng sông quê ngoại của tôi cũng vậy. Nó chỉ có
tiếng nói riêng một khi lòng sông tự nó ngậm chật phù sa làm bằng những tình tự
của chính người sống nơi đó. Những phù
sa vô tư chảy hoài trên mọi thời gian, sẽ rất chân thật vì nơi đầu nguồn chứa
đựng những tấm lòng đôn hậu của cha ông. Không hề biết có căm thù giai cấp. Sự
đau khổ của những người sanh ra trước tôi, trong thế hệ thứ nhứt, đã quá thừa.
Chúng ẩm ướt mồ hôi nước mắt và chật chội một hồn sông.
Khi tôi về Vũng Tàu và
lớn lên theo những bè bạn chung quanh, thì đêm thị thành đã hiếm hoi những vầng
trăng và ngày sẽ không còn một cánh diều. Mỗi ngày, tôi chờ đợi một tiếng chim
rơi sầu muộn mang giai điệu cánh đồng để ôn lại một bài học đầu đời? Nơi khởi
đầu một trang cổ tích?
4.
Qua rồi những ngày mưa
bão đem cái rét mướt lạ lùng đậu xuống vầng trán em, khi tôi chở em đi quanh
ngọn đồi vùng Lopp 1. Hôm nay vẫn con đường này nhưng tâm hồn tôi và em đang
ướt đẫm mưa bụi. Mới tuần rồi buổi sáng có tin tức bão loan đi và người ta co
ro đi dưới cây sơn táo để băng qua quán cà phê bên kia đường. Sự lãng mạn của
mưa và sự nồng nàn của hương tóc em trộn lẫn vào nhau tạo thành một hạnh phúc
làm ngại ngùng những bước chân. Vài con chim đen đứng núp trong bụi dẽ bộp dáng
điệu áo não. Biết làm sao để đi về dưới lòng mưa mà trái tim vẫn ấm hương lửa
tình đầu và manh áo cơ hàn vẫn đủ che một lòng rách nát?
Có những lúc mà tình yêu
chỉ còn lại một người một mình đi trên con đường dài qua đổi. Phía đầu kia
không có ai. Phía đầu nầy là mênh mông của đời sống. Năm tháng đi qua âm thầm
và nhạt nhòa một hạnh phúc.
Ðâu rồi nụ cười và ánh
mắt rực lửa một ngày đông khi tôi cùng nàng đi vào quán cà phê. Những sợi khói
bốc lên từ chiếc tách như hơi thở nồng ấm bên vai. Khi tôi hôn nàng, vệt son trên
môi cũng ngọt mùi đường.
Sài Gòn mùa này cũng mưa
nắng thất thường. Nghe nói có vài nơi bị ngập và hai bên đường nước tràn lan
như mặt sông. Thành phố đang trở mình như thịt da chờ nghe lời ân ái. Gió lạnh
thổi về trên những cuống lá sắp đổi màu. Những ngỏ xưa quen ngậm những hòn gạch
nồng nàn bước chân người qua lại. Vài khóm hoa giấy vươn mình trên các tường
gạch loang lổ màu vôi. Hình như bao giờ cũng vậy. Gió dù khẻ khàng nhưng cũng
làm cho người ta cảm nhận được rét mướt.
Khi tôi vào lính, không có
nhiều kỷ niệm để tôi đem theo làm hành trang vào quân trường. Ngôi nhà cũ dưới
chân núi Lớn Vũng Tàu. Những cây bàng già rụng sớm những chồi non vì gió biển
ùa lên mỗi ngày. Những con còng đuổi theo nhau về đâu trên bãi cát nước ròng?
Một góc kia, nơi có quán cà phê Năm Tròn, vài khoang thuyền làm biếng không ra
khơi. Mọi thứ góp lại, đã làm nhức nhối tâm hồn đứa con trai không muốn đi
xuống cuộc đời. Và còn nữa, những mối tình thơ dại...
Năm 1965 tôi quyết định
bỏ học vì không còn tha thiết đến chuyện sách vở. Tuần lễ cuối của tháng 7 tôi
đạp xe đến thăm một người bạn gái. Buổi
chiều vừa ướt át một cơn mưa. Tôi không biết nàng có để trong trái tim một chút
nắng hanh ngày hôm qua vừa tàn và thời gian có xóa đi những dấu vết quen thuộc.
Hay ngậm mãi vết thương trong lòng như tôi.
Tôi đưa nàng ra quán
sinh tố đối diện với khu nhà lồng Chợ Vũng Tàu. Quán có tên là Phương Lan. Bên
kia đường Trưng Nhị, căn tiệm mang tên Nguyễn Văn Tư, có bạn tôi là Nguyễn
Thanh Điền đi ra đi vào. Ðâu đó dòng nhạc vang lên lời hát trong ca khúc
Bài hát cũ nhưng luôn mới mẻ trong lòng những người đang yêu nhau. hát.
Một tiếng hát thời thượng của thập niên 60.
Bản nhạc sau nầy do
Thanh Lan ca, thịnh hành trong các phòng trà và trong các băng nhạc trước 1975:
Tous les garçons et les
filles de mon âge
Se promènent dans la rue deux par deux
Tous les garçons et les filles de mon âge
Savent bien ce que c'est qu'être heureux
Et les yeux dans les yeux
Et la main dans la main
Ils s'en vont amoureux
Sans peur du lendemain
Oui mais moi, je vais seule
Par les rues, l'âme en peine
Oui mais moi, je vais seule
Car personne ne m'aime.
Mes jours comme mes nuits
Sont en tous points pareils
Sans joie et pleins d'ennui
Se promènent dans la rue deux par deux
Tous les garçons et les filles de mon âge
Savent bien ce que c'est qu'être heureux
Et les yeux dans les yeux
Et la main dans la main
Ils s'en vont amoureux
Sans peur du lendemain
Oui mais moi, je vais seule
Par les rues, l'âme en peine
Oui mais moi, je vais seule
Car personne ne m'aime.
Mes jours comme mes nuits
Sont en tous points pareils
Sans joie et pleins d'ennui
(lời Pháp)
Tôi đi xa, nhưng vẫn nhớ
Vũng Tàu. Nhớ Sài Gòn. Nỗi nhớ bồn chồn
của từng đêm vắng. Vì từ những đêm hoang như vậy, tôi trưởng thành. Tôi biết
đau khổ và biết tương tư một tiếng cười, một giọng nói. Những người con gái đại
diện cho những mối tình 50 phần trăm. Những gót son hồng chưa nhuốm màu tro
đất.
Mùa xuân đến rồi mùa
xuân đi. Không một lời chào thăm hay một lời từ giả. Rồi mùa hè sẽ trở về.
Những chùm phượng đỏ nằm trong sân trường thương cuộc đời ngắn ngủi. Và tiếng
ve sầu báo hiệu một tình yêu.
Ly sinh tố mãng cầu xiêm
trước mặt nàng và ly cà phê cho tôi. Em nhìn xuống lòng bàn tay rối chỉ nghe lạ
một tình đầu. Còn tôi, hình ảnh nào bên kia đường phù hoa để mộng đêm về trăn
trở? Ðể ghi trong lòng những xúc động mới mẻ về một thời học trò. Trong đó có
lần tôi dùng dao khắc tên người yêu trên mặt bàn. Gió đêm thổi từ biển về, nghe
hiu hắt vì chạm phải phố xá hai bên. Qua những ngã tư xô lệch những khung tường
vàng rêu và những con chó quanh quẩn bên các thùng rác. Ðời sống hổn độn những
tiếng xe hai bánh gầm rú và tiếng khẻ khàng của thời gian trộn lẫn vào nhau.
Một lúc bàn tay nàng nằm
trong bàn tay tôi. Biết bao giờ giây phút này trùng lập lại, dù muộn màng. Như
một bản đàn vang lên một cung bậc mới, sự chia tay sẽ vang lên lời hẹn hò tái
ngộ.
Tôi rời xa nàng từ hôm
đó.
Chiếc xe nhà binh đưa
tôi vào trình diện Trung Tâm 3 Tuyển Mộ Nhập Ngũ. Việc đầu tiên là tôi đến
phòng hớt tóc của quân trường để người thợ hớt tóc tu sửa lại mái tóc thư sinh.
Những lọn tóc rụng xuống theo những nhịp kéo như tuổi trẻ rụng xuống bên hiên
đời. Ðứa con trai nhìn vào gương thấy dội ra từ nơi đó hình ảnh một người khác.
Ngô nghê và lạ lẫm. Quá khứ đã ào ạt bỏ đi. Không đọng lại một vết tích.
Buổi chiều tôi tìm đến
những chiếc giường cá nhân dưới cây bả đậu. Những tân binh cũng đã quy tụ về đó
như một chỗ dừng nghĩ tâm hồn. Vì họ đã tìm thấy dưới bóng mát của tàn lá kia
sự chở che thật lòng.
Bầy chim sẻ ngoài hàng
rào thôi không đậu xuống. Chúng bay mất để trong lòng những đứa con trai khao
khát một lời chim. Vài ba người châm đỏ một điếu thuốc quân tiếp vụ và sau đó
chuyền tay nhau. Lần đầu tiên tôi nhìn thấy sự chia xẻ lạ lùng như vậy. Một
người khác so dây đàn. Và tiếng hát bật lên từ một người khác nửa.
Nếu phải chờ đợi một
niềm vui nhỏ mà có thật trong ngày tháng quân trường, tôi sẽ không ngại ngần mà
nói ra một buổi chiều như vậy trong khi chờ chuyển trại. Chúng tôi quây quần
bên nhau và tặng nhau những lời ban mai nắng mật. Những nụ cười làm hành trang
cho một thời mười tám tuổi. Mai mốt ra đơn vị, ai biết ai sẽ còn lại hay mất
mát giữa đời?
Người đàn ông ngồi trước
mặt tôi có lẻ già trước tuổi đang nhìn xuống hai bàn chân có những ngón chân
khô ráp của mình. Anh cất tiếng hát. Những sợi khói rụng rời, quấn quít từ một
thanh quản khàn đục. Tiếng hát mà sau này khi ra hải ngoại tôi nghe được từ
Tuấn Vũ. Cũng lướt thướt và mộng mị của khói thuốc. Của buồng phổi bị ém và
những thanh âm bung ra giữa chừng:
“Mưa khuya hắt hiu xuyên qua mành, tình ngăn cách rồi.
Đêm qua trắng đêm mơ thương hình bóng cũ xa xôi
Em ơi! bước đi xa nhau rồi ngày vui đâu còn,
Ðèn vàng nhòa sương chưa tắt,
Khu phố xưa lạnh buồn tênh.
Hôm em bước lên xe hoa thềm nhà tươi pháo hồng
Em ơi! pháo vui như vô tình xé nát tim anh.
Bao nhiêu ước mơ nay phai tàn,
Tình ôi phũ phàng,
Một ngày dù duyên chưa thắm,
Chuyến đò xưa sao nỡ quên!
Thương còn thương những chiều đời chưa biết nhiều,
Nghẹn ngào nhìn nhau không nói.
Yêu còn yêu tiếng cười, ngày mới quen nhau,
Ngỡ ngàng tình trong mắt sâu.
Mưa khuya hắt hiu xuyên qua mảnh hồn đơn giá lạnh
Em ơi phố khuya bâng khuâng sầu buốt giá tim anh.
Hương xưa ái ân theo êm đềm vàng trăng giãi thềm.
Từng giờ buồn trông phố vắng, thắm hình em qua bóng đêm ...”
Đêm qua trắng đêm mơ thương hình bóng cũ xa xôi
Em ơi! bước đi xa nhau rồi ngày vui đâu còn,
Ðèn vàng nhòa sương chưa tắt,
Khu phố xưa lạnh buồn tênh.
Hôm em bước lên xe hoa thềm nhà tươi pháo hồng
Em ơi! pháo vui như vô tình xé nát tim anh.
Bao nhiêu ước mơ nay phai tàn,
Tình ôi phũ phàng,
Một ngày dù duyên chưa thắm,
Chuyến đò xưa sao nỡ quên!
Thương còn thương những chiều đời chưa biết nhiều,
Nghẹn ngào nhìn nhau không nói.
Yêu còn yêu tiếng cười, ngày mới quen nhau,
Ngỡ ngàng tình trong mắt sâu.
Mưa khuya hắt hiu xuyên qua mảnh hồn đơn giá lạnh
Em ơi phố khuya bâng khuâng sầu buốt giá tim anh.
Hương xưa ái ân theo êm đềm vàng trăng giãi thềm.
Từng giờ buồn trông phố vắng, thắm hình em qua bóng đêm ...”
(Phố Vắng Em Rồi/ Mạnh Phát)
Chiều trôi
lặng lẽ và dường như gia nhập vào lòng đêm lúc nào không ai biết. Những cành lá
của cây bả đậu vừa nhòe nhoẹt. Chỉ còn những đóm lửa chuyển động trên đôi môi
khô khốc như một ánh điện mệt mõi Sài Gòn. Tôi nhớ tha thiết nàng. Nhớ đến một
chiều mưa và ngụm cà phê nóng bỏng trong môi. Chiếc áo hở vai và mái tóc cột
chặt phía sau thành một cái đuôi nhỏ. Ðôi lúc tôi trêu ghẹo nàng về cái đuôi
đó. Nàng cười.
Mọi thứ, bổng như đóm
lửa đang trở mình thao thức trên những đầu ngón tay. Mọi thứ đã xa, trong đó
nỗi buồn xua đuổi niềm vui ra khỏi bờ cuộc sống. Những ngọn cỏ hấp hối bên
đường thương cho cuộc đời ngắn ngủi.
5.
Nhiều khi tôi lẫn lộn giữa
mộng và thực. Giữa một tình yêu thời mới lớn và một say đắm cuối đời. Tôi không
biết mình có thể bình thản để tham dự vào những tình huống xãy ra với một cảm
xúc chân thật. Có những vết thương tự nó lành miệng không cần băng bó. Nhưng
cũng có những vết thương không thuốc nào chữa lành. Như buổi sáng nay, tôi ngồi
nghe tiếng chim.
Tiếng của những con chim
cu đất buổi sáng ở vùng Nam Texas lúc
nào cũng buồn và gợi cho chúng ta nhớ về thời niên thiếu an bình… Tiếng chim
kêu rời rạc và lọt thõm vào vũng nắng rưng rưng, nghe như tiếng rớt đòi đoạn
của một nhịp vọng cổ miền Nam. Người ta nói quá khứ không lớn lao nhưng nó làm
nặng trái tim những kẻ luu vong. Bao nhiêu năm đổi đời dâu biển, tôi vẫn ủ chật
một tiếng cười trong lòng. Ðàng sau tiếng cười đó là một cuộc tình phờ phạc.
Trong khi nàng đã không còn giữ lại một chút gì để mang theo khi về nhà chồng.
Nàng đốt tất cả hình ảnh, thư từ và những bài thơ tôi viết cho riêng nàng.
Những món quà lưu niệm tôi làm cho nàng chắc cũng bị nàng tiêu hủy (một con bướm,
một đóa phượng khô được ép vào quyển lưu bút). Nàng xóa sạch những chứng cứ như
một can phạm xóa sạch những vết tích khi rời khỏi phạm trường.
Dẫu sao, đó vẫn là một
thứ tro quá khứ của tình yêu mà tôi không muốn quên. Không thể quên. Và dù bây
giờ tôi không còn đi bên cạnh nàng, không còn nhìn thấy lại đôi mắt rực lữa của
thời mà hai thân thể bị cuốn hút vào nhau, nơi căn gác trọ nghèo nàn cạnh khu
gia binh. Và những câu thơ của một mùa không ngủ…
PNY