MIỀN KÝ ỨC MÀU XANH
.thụyvi
(Michigan)
Chúng ta, mỗi người, thường có những vùng ký ức thời tuổi nhỏ cho
riêng mình. Hôm qua, đọc một bài viết về khu Tân Định của ông Trần Đình Phước, tôi như được gặp lại người
bạn thân thiết lâu ngày. Giống như mọi tình cảm chìm trong quá khứ bấy lâu, nay
được dịp lùng bùng vỡ sôi tung toé nhớ nhung. Những dòng chữ của ông còn dẫn
tôi lội sâu vào những kỷ niệm thân thương, bé bỏng, ngây ngô, tuy có lúc rõ
nét, có khi mơ hồ và xúi tôi ngồi ghi lại những con đường thời tuổi nhỏ trong
trí nhớ thật mỏng manh nhỏ nhoi của mình.
Lúc đó tôi còn bé lắm, học ở nội trú và mỗi cuối tuần được đón về
nhà ngoại. Ngôi nhà của ngoại là một nếp nhà cũ kỹ, mái ngói, bệ vệ, nằm ngay
chính giữa một con ngõ cụt rộng rãi trên đường Nguyễn Đình Chiểu như lọt thỏm
trong những ngôi nhà cao tầng hiện đại chung quanh.
Ngay đầu ngỏ là nhà ông bà thân sinh của ông Đinh Cường. Lúc đó
ông chưa nổi tiếng và có chút liên hệ họ hàng, ông gọi mẹ tôi bằng chị. Tôi còn
nhớ cách nhà cậu Cường vài căn là một
tiệm phở, tuy bây giờ không nhớ tên, nhưng tôi nhớ ở tiệm đó trang trí nhiều
chậu dừa kiểng, đặt tràn ra ngoài hành lang sát mí với nhà in Sài Gòn.
Từ đầu ngõ nhà ngoại, ngó xéo xuống qua bên kia đường là trường Đồ Chiểu với cánh cổng nặng nề đóng
kín mít thường xuyên. Mặc dù tôi vào học trường tiểu học này không bao lâu, lại
nữa trí nhớ một đứa con nít thường là chắp vá, nhưng không hiểu sao đối với
ngôi trường này tôi còn nhớ như in khung cảnh rộng mênh mông nơi đây, và dường như
tôi vẫn còn ngửi được mùi lá nồng nàn của hàng điệp già cỗi phủ um bóng mát dọc
theo lối đi quanh trường, hình như còn cảm nhận được vết nham nhám trên đầu
ngón tay như đang sờ đụng vào những băng ghế bằng xi măng đặt rải rác trong
sân. Cổng phụ của trường nằm bên hông trổ ra đường Hai Bà Trưng. Ngày đó trên
con đường này, những ngôi nhà còn nguyên khoảng sân yên tĩnh với vòm cây bông
giấy đầy đặc những chùm hoa bung ra những cánh nhỏ lá thuôn màu hồng ngát.
Đi ngược trở lại, gặp rạp hát Kinh Thành cũ kỹ, chiếu thường trực
những phim ca múa Ấn Độ. Hai bên vách
nơi cửa chính, dưới chỗ dán quảng cáo có hàng song sắt là chỗ tôi rất thích thú
đu tòn ten trong lúc chờ cậu tôi mua vé hay cậu đang quẩn quanh tán ngẫu với
bạn bè. Rời khỏi rạp, đi bộ thêm vài bước, gần đến chỗ ngả tư bị uốn cong từ
góc đường Bà Lê Chân cắt ngang Hai Bà Trưng đổ vào Nguyễn Đình Chiểu, nơi đó
ngày xưa có trạm xe ô-tô-buýt nằm trước mặt mấy tiệm trồng răng của người Hoa.
À ! còn có một tiệm Tàu bán cơm thố, đặc biệt có món thịt ba rọi kho mắm ruốc (?) sóng sánh
màu tím thật nồng.
Vừa băng qua đường, cũng dọc theo đường Hai Bà Trưng có vài quán
cà phê mà theo nhà văn Trương Đạm Thủy tả như sau:
Sách phong thủy Tàu thường khuyên không nên cất
nhà ở ngả ba, ngả tư đường vì dễ bị nạn xui xẻo nhưng các chú Xường, chú Hía, A
Hoành, A Koón… thì đều chọn các nơi nầy làm chỗ kinh doanh. Tuy Sàigòn, Chợlớn,
Gia Định, Phú Nhuận, Đa Kao có hàng trăm tiệm cà phê, hủ tíu Tàu nhưng nhìn
chung chúng đều có một “mô-típ- made in China” khá giống nhau, tức là quán nào ở
phía trước cửa cũng có một xe nấu hủ tíu được làm bằng gỗ thiết kế một cách cầu
kỳ. Phần trên của xe được trang trí bằng những tấm kính tráng thủy vẽ những
nhân vật Quan Công, Lưu Bị, Triệu Tử Long, Trương Phi trong truyện Tam Quốc Chí
khá vui mắt.
Bên trong quán hoặc xếp bàn tròn hoặc vuông.
Khách vừa vào trong gọi “cá phé”, song mấy tay phổ ky vẫn bưng ra một mâm nào
bánh bao, xíu mại, há cảo dà chá quải đặt trên bàn. Khách dùng hay không cũng
chẳng sao “pà-con-mà”!
Hồi đó không có nhiều tiệm cà phê
fin kiểu “cái nồi ngồi trên cái cốc” như bây giờ mà chỉ có cà phê Tàu. Vì thế uống
cà phê Tàu phải có một phong cách riêng
Cà phê được mang ra dân “sành điệu”
hồi đó ngồi chân dưới chân trên, sau khi khuấy nhẹ cho tan đường bèn đổ ly cà
phê ra cái đĩa đặt phía dưới. Chưa uống vội, khách chậm rãi mồi điếu thuốc rít
vài hơi để chờ cà phê nguội xong rồi nhón lấy cái dĩa đưa lên miệng húp xì xụp…(ngưng
trích)
Giống như ông Trương Đạm Thủy, tôi
chỉ là con nhóc cũng bày đặt bắt chước đòi ông ngoại đổ càfé sữa ra dĩa uống y như vậy!
Đi lang thang lên một chút là gặp tiệm thuốc Kim Tân (hình như có
trưng hình ông lực sĩ thật lớn giơ bắp tay cuồn cuộn ?) Tiếp đó là những tiệm
tạp hoá, tiệm thuốc bán y chang như nhau… Dọc lên một đổi sẽ gặp nhà thờ Tân
Định màu đỏ gạch tôm thật ấm cúng với kiến trúc cầu kỳ đầy nghệ thuật như những
mũi tên bay vút lên bầu trời.
Trong bài viết của ông Trần Đình Phước có nhắc tiệm chụp hình
Luyến. Lúc còn ở nhà ngoại, có lần cậu
đưa tôi ra Luyến chụp hình, tấm con bé làm duyên chống tay nơi cằm được chủ
tiệm dành làm hình mẫu. Sau này khi tôi lớn hơn một chút, trở về thăm lại Tân
Định, ghé vào đây chụp thêm tấm nữa, cũng không ngờ tấm hình đó lại may mắn
được chủ tiệm đặt tại một chỗ dễ thấy nhất
suốt mấy chục năm- khách bộ hành qua lại thấy con bé mặc áo sơ mi sọc,
tay ôm cây vợt đánh vũ cầu thật điệu. Gần bên là phòng nha sĩ, nơi này cũng đã
ghi một kỷ niệm đau để đời. Con bé trân mình để ông nha sĩ nạy bứng phăng cái
răng khểnh dài thậm thượt vì không chịu nổi bị chọc quê “lòi sỉ ”!
Ngay góc chợ Tân Định, đầu đường Trần văn Thạch, buổi chiều là khu
bán nước Sâm Bổ Lượng, đối diện có mấy gian hàng chả quế thơm nứt mũi, đi một
khoảng còn gặp thêm một rạp chiếu bóng Mô Đẹc chuyên chiếu những phim Âu Mỹ.
Sẵn đà, nếu sử dụng xe gắn máy, phóng tay ga là ra tới ngả ba, quẹo tay mặt
trên đường Trần Quang Khải, phóng vút một hồi, đụng Đa Kao, quẹo mặt cái, là
gặp ngay tiệm bán chè đậu xanh, thạch Hiển Khánh cũng nằm phía tay mặt. Tắp vô
Hiển Khánh, dắt xe lên lề, ngó mắt qua thấy ngay hình cô ca sĩ Thanh Thúy có
mái tóc dài và bàn tay đẹp đậm đuột. Ngoáy cổ qua bên kia là tiệm guốc cao gót
Đa Kao. Và nếu nhón lên một chút là vào con đường Trần Khắc Chân bé xíu, hầu
như toàn dân Bắc Kỳ di cư chuyên làm ô mai bán cho lũ học trò con gái.
Viết bài này mà không nhắc tới những buổi tối được ở nhà, sau khi
học bài xong, thế nào ông cậu cũng chở tôi trên chiếc xe đạp đua bằng nhôm thật
hách vừa huýt gió điệu nhạc Cerisier Rose Et Pommier Blanc thật réo rắc vui
nhộn, vừa đạp chiếc xe phóng vun
vút một vòng từ nhà ra Hai Bà Trưng, rẽ
qua Đinh Tiên Hoàng ghé tiệm bánh mua Paté Chaud (lúc đó bưu điện SàiGòn chưa bán loại bánh
này) rồi trực chỉ bến tàu vừa hóng gió vừa nhâm nhi tận tình mấy cái bánh. Có khi
cậu đưa ra Chợ Cũ ăn cháo cá rồi đạp một vòng chợ Bến Thành để con bé nhìn
nghiêng nhìn ngữa, chỉ trỏ cười nói lung tung một hồi rồi vun vút đạp về với
điệu nhạc trong miệng cùng màn đêm mát rượi yên ả của một thưở thanh bình.
Bây giờ, cậu tôi- đã qua đời. Dĩ nhiên ông ngoại không còn nữa.
Còn tôi cũng đang rơi vào độ tuổi đủ già. Một vòng cuộc đời, thật như chớp
mắt. Nhiều lúc tôi bâng khuâng để lan
man, chấp nối, nhớ lại…Khoảng thời gian dường như có biến động gì đó của những
người lớn nên trong nhà buồn hẳn đi. Sau đó, bất ngờ ông Ngoại ra quyết định
đưa cả nhà, dọn luôn sạp vải mang tên Thọ Lộc trong chợ Tân Định xuống Mộc Hoá
- một tỉnh lỵ buồn ngắt ven biên giới để sinh sống.
Để rồi cho đến hôm nay, khi tôi đã trải nghiệm qua bao thăng trầm.
Chứng kiến bao cảnh bể dâu. Là nhân chứng của bao nhiêu trò đen trắng. Cũng
không ít lần phẫn uất trước những kẻ muối mặt, thời cơ, biển lận, láo khoét.
Tôi mới hiểu sự lựa chọn “độc thiện kỳ thân” của ông ngoại, khi ngoại thể hiện
lẫm liệt một nhân cách can đảm quay lưng, giả ngơ, làm điếc trước những kẻ theo
đóm ăn tàn, trước những trò xâu xé bẩn thỉu của các đồng sự của mình!!...
Có người nói, kỷ niệm như
những bọt sà bông tuy đầy màu sắc lóng lánh nhưng dễ vỡ. Và, tất cả rồi sẽ xoá
nhoà đi không dấu vết. Tôi cố không tin điều này, nhưng tôi cũng mơ hồ thấy
từng ngày chúng ta bị đẩy theo thời gian, không có gì cưỡng lại được.
J’ai fait la magique élude
Du bonheur, qu’aucun n’élude
Ai nghĩ về hạnh phúc
Sẽ đạt nguồn hạnh phúc
Salut à lui chaque fois
Hãy chào đó nó mỗi khi thức dậy…
Biết mình không thể cưỡng được thời gian. Chúng ta càng phải biết
tận hưởng cuộc đời từng ngày với từng nỗi hoan lạc cao thượng. Chúng ta càng
phải biết tận hưởng từng giờ phút với từng nỗi vui sướng khi đem một điều tử tế
nào đó đến cho những người chung quanh mình.
(Hầm
Nắng, 2010 )
(Người viết lúc đó còn bé quá, trong trí nhớ chắc chắn có lẫn lộn
vài chi tiết. Mong thứ lỗi…)
No comments:
Post a Comment